Trong rừng núi Việt Nam, giữa những cảnh đẹp hùng vĩ và những truyền thống lâu dài, giống gà Tò nổi lên như một biểu tượng của sự độc đáo và tinh tế trong chăn nuôi. Khám phá sự huyền bí của giống gà này không chỉ đưa ta vào thế giới của nền nông nghiệp truyền thống mà còn mở ra những câu chuyện về lịch sử và văn hóa mà giữa hàng nghìn giống gà, gà Tò vẫn giữ vững vị thế của mình.
Nguồn gốc của gà Tò
Đến nay, vẫn chưa có bất kỳ tài liệu lịch sử chính thức nào công bố về nguồn gốc của giống gà Tò. Tuy nhiên, theo những câu chuyện truyền miệng của cộng đồng nơi đây, cho biết gà Tò có thể xuất phát hoặc được đặt tên từ thời nhà Trần (từ năm 1225 đến năm 1400). Theo truyền thuyết, trong một làng xưa, Đức Tiến Công, con rể của vua, đã được thưởng đôi gà giống do có nhiều công lao. Người chăm sóc gà đã nuôi và nhân giống, sau đó đưa lại cho vua cha. Đây là giống gà với thân hình chắc nịch, tướng cao lớn, thịt thơm ngon đặc biệt, khiến vua rất hài lòng. Vua đã trao thưởng cho làng Tò mười nghìn đấu gạo và từ đó, giống gà Tò (hay còn gọi là gà tiến vua) được biết đến.
Kể từ đó, mỗi năm vào tháng bảy âm lịch, bốn làng trong vùng (Tô Xuyên, Tô Đàm, Tô Hồ, Tô Đê) tổ chức lễ Bá Yết Thành Hoàng, trong đó một chú gà trống Tò to lớn và khỏe mạnh được dâng cúng. Tuy nhiên, đến nay, nghi lễ này không còn được tổ chức và thấy xuất hiện nữa.
Đặc điểm nổi bật
Gà Tò có dáng vóc lớn cao hơn so với các giống gà khác. Trọng lượng trung bình của con trống dao động từ năm đến ba kilôgam, với trọng lượng tối đa có thể đạt bốn kilôgam. Con mái thường nặng từ 1,5 đến 2 kilôgam. Khi gà trống trưởng thành, lông của chúng thường có màu tía mật, còn được gọi là màu cánh gián, tím, do có các mảng lông màu tía mật và màu cánh gián. Ngược lại, lông của gà mái thường có màu Cà Cuống và màu củ Đậu hay vỏ Lạc.
Gà Tò từ khi mới nở cho đến khi đạt bốn tuần tuổi có trọng lượng khoảng 0,67 kilogam. Trong giai đoạn này, lông chân của gà bắt đầu mọc thưa dần. Đến kỳ sinh sản, lông mới mọc lại như bình thường. Đặc điểm đặc biệt của gà Tò là có lông ở phần chân, từ bàn chân đến nơi tiếp giáp với đùi, với kẽ chân có màu đỏ tía.
Khả năng sinh sản
Gà Tò thường đẻ một lứa từ mười lăm đến mười tám quả trứng, với tổng số khoảng một trăm ba mươi đến một trăm năm mươi trứng mỗi năm. Không giống như một số giống gà khác, gà Tò không có xu hướng ấp bóng, thay vào đó, sau mỗi chu kỳ đẻ, chúng thường nghỉ ngơi từ năm đến bảy ngày trước khi tiếp tục đẻ trứng. Gà mái khi đẻ trứng có trọng lượng khoảng hai phảy năm kilôgam, và chu kỳ từ khi ấp nở cho đến khi xuất chuồng thường kéo dài khoảng bảy tháng.
Gà Tò mái, do có lông chân dễ bị ẩm, có thể gặp khó khăn trong quá trình ấp nở trứng, điều này có thể ảnh hưởng đến tỷ lệ nở trứng không cao. Một số ý kiến còn cho rằng, với thể hình quá khổ, gà Tò mái có thể trở nên vụng về trong quá trình ấp trứng. Điều này cũng là một trong những nguyên nhân khiến cho gà Tò trở nên hiếm.
Chất lượng thịt của gà Tò
Gà Tò có nhiều thịt, với các thớ thịt nhỏ, mang đến hương vị thơm ngon. Thịt của chúng rất rắn chắc, nhưng lại giòn và không bị dai như một số giống gà khác. Da của gà Tò có độ giòn và ít mỡ. Chất lượng thịt của gà Tò thường được đánh giá cao với hương vị thơm ngon vượt trội, so với gà Đông Tảo, gà Hồ, tuy nhiên, chúng vẫn chưa đạt được sự công nhận và tạo dựng được thương hiệu trên thị trường.
Giá của gà Tò
Gà Tò thường được nuôi cho đến khoảng 8 – 12 tháng để đạt chất lượng thịt ngon nhất. Với giá bán khoảng 250.000 đồng/kg, một con gà Tò nặng từ 3 – 4kg có giá trị gần 1 triệu đồng, điều này khiến cho số lượng người mua hạn chế. Do thời gian nuôi kéo dài, nhiều người chăn nuôi thường chọn các giống gà khác có thời gian nuôi ngắn hơn, phục vụ nhu cầu tiêu dùng hàng ngày. Điều này cũng là một trong những nguyên nhân khiến cho số lượng gà Tò chưa được mở rộng nhanh chóng trên thị trường.
Nếu bạn đang quan tâm đến những giống gà đẹp và mang lại hiệu quả kinh tế cao, hãy tham khảo tại thichdaga.net