Bệnh ILT trên gà hay còn được biết đến với tên gọi bệnh viêm thanh khí quản truyền nhiễm, là một trong những bệnh lý phổ biến ảnh hưởng đến đàn gà. Bệnh này lan truyền nhanh chóng và gây ra tổn thất lớn trong ngành chăn nuôi. Trong bài viết dưới đây, Thichdaga.net sẽ hướng dẫn bà con cách nhận biết triệu chứng của bệnh ILT và phương pháp điều trị một cách hiệu quả nhất.
Bệnh ILT trên gà là gì?
Bệnh Viêm thanh khí quản truyền nhiễm (ILT) là một căn bệnh nguy hiểm do virus thuộc nhóm Herpes gây ra. Nó có thể ảnh hưởng đến tất cả các loại gia cầm như gà, gà tây, gà lôi, cũng như chim và ngỗng, tuy nhiên, mức độ nặng nhẹ của bệnh có thể khác nhau. Gà thường mắc bệnh từ sau 20 ngày đến dưới 1 năm tuổi, với mức độ nặng nhất thường xuất hiện ở giai đoạn gà từ 3 đến 5 tháng tuổi. Virus phát triển nhanh chóng trong phôi gà, nhưng cũng bị tiêu diệt nhanh chóng khi ở môi trường ngoại vi.
Bệnh ILT trên gà tác động chủ yếu đến đường hô hấp, gây ra viêm nhiễm ở khí quản và thanh quản, làm cho gà thở khó, thở khò khè rồi dẫn đến tình trạng tử vong do chất dịch viêm đông đặc trong khí quản.
Gia cầm sau khi đã được điều trị khỏi bệnh vẫn có thể bài tiết mầm bệnh ra môi trường, do đó, khả năng tái phát của bệnh ILT tại các trại nuôi đã từng nhiễm bệnh trong cùng một lứa nuôi là rất cao.
Con đường lây truyền bệnh ILT trên gà
Mầm bệnh ILT có thể xuất hiện quanh năm, nhưng tăng cao nhất vào điều kiện thời tiết nóng ẩm. Bệnh này có khả năng truyền nhiễm qua đường hô hấp khi gia cầm hít thở, cũng có thể truyền qua niêm mạc mắt và từ đó vào xoang mắt, sau đó lan qua đường hô hấp. Ngoài ra, mầm bệnh cũng có thể truyền qua các dụng cụ chăn nuôi bị nhiễm, và qua vật chủ trung gian như người, chuột, muỗi, chim, và các loài động vật khác. Bệnh cũng có thể lây truyền khi nhập đàn mới đã nhiễm bệnh hoặc thông qua đàn cũ mang theo mầm bệnh. Tuy nhiên, bệnh không thể truyền qua trứng.
Dấu hiệu nhận biết bệnh ILT trên gà
Sau khi tiếp xúc với gà bệnh, chỉ sau 6-12 ngày, triệu chứng về hô hấp như thở khó và thở khò khè nhanh chóng lan ra trong bầy.
Các dấu hiệu khác bao gồm chảy nước mắt và nước mũi, cùng với tiếng kêu xao xác. Gà có thể kéo dài cổ ra để thở, sau đó chết do sự tích tụ của dịch nhầy trong khí quản làm nghẹt thở. Da của gà có thể chuyển sang màu xanh tím do thiếu hụt oxy máu.
Thời gian một ổ dịch từ khi xuất hiện các triệu chứng hô hấp cho đến khi kết thúc và gà hồi phục có thể kéo dài khoảng 2 tuần. Tỷ lệ chết do bệnh thường dao động từ 10-50%. Gà đẻ cũng có thể giảm tỷ lệ từ 10-14%, và sau khi khỏi bệnh, tỷ lệ này mới trở lại bình thường.
Một số con gà có thể bị dính mắt lại do viêm kết mạc. Quan sát trong chuồng nuôi có thể phát hiện các vết máu trên tường, lồng nuôi, và mỏ của gà cũng có thể xuất hiện các vết máu khô. Số lượng gà chết ban đầu có thể ít, nhưng tăng dần tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh.
Triệu chứng của bệnh ILT trên gà
Bệnh ILT trên gà hay bệnh viêm thanh khí quản truyền nhiễm có 5 thể biểu hiện, bao gồm thể cấp tính, thể dưới cấp, thể mắt, thể mãn tính và thể ấn bệnh.
Thể cấp tính
- Một số gà có thể chết đột ngột.
- Gà khác thể hiện các dấu hiệu như buồn ngủ, ủ rũ, xù lông, thở khó, ngạt từng cơn, và rướn dài cổ khi hít khí, có thể kèm theo lẫn máu khi ngào.
- Da và mào của gà có thể chuyển sang màu xanh tím.
- Các biểu hiện viêm mũi, viêm mí mắt, chảy nước mắt và nước mũi thường xuất hiện.
- Tỷ lệ ốm và tỷ lệ chết có thể rất cao, dao động từ 50-70%.
Thể dưới cấp
Gà thể hiện các triệu chứng như viêm mũi, viêm mắt, và viêm xoang má, giống như triệu chứng của bệnh sổ mũi truyền nhiễm hoặc cúm gà với chảy nhiều nước mũi và nước mắt. Ho ngạt thưa thớt.
Gà có thể ăn kém và giảm đẻ, tỷ lệ ốm khoảng 50%. Tỷ lệ chết không vượt quá 20%, và bệnh kéo dài khoảng 2-3 tuần trước khi chuyển sang thể mãn tính.
Thể mắt
- Thường xuất hiện ở gà từ 20-40 ngày tuổi.
- Một trong hai mắt bị viêm, gà tránh ánh sáng và thường tìm chỗ ít ánh sáng để đứng hoặc nằm.
- Chảy nước mắt, và có thể xảy ra viêm toàn bộ mắt dẫn đến mù mắt.
- Sưng to ở một hoặc cả hai bên đầu.
Thể mãn tính
- Triệu chứng ho và thở ngạt xuất hiện với tần suất thấp.
- Tỷ lệ đẻ giảm nhẹ nhưng kéo dài.
- Tỷ lệ chết giảm xuống 5%.
- Bệnh có thể kéo dài hàng tháng hoặc thậm chí đến 2 tháng.
Thể ấn bệnh
Đây là thể bệnh mang trùng, không có dấu hiệu bệnh rõ rệt.
Các cách điều trị bệnh ILT trên gà
Khi phát hiện bệnh Viêm thanh khí quản truyền nhiễm (ILT) trong trại, cần thực hiện cách ly tuyệt đối cho các dãy chuồng khác. Bệnh được gây ra bởi virus, vì vậy hiện vẫn chưa có thuốc đặc trị. Người chăn nuôi nên tiêm vaccine để điều trị.
Nếu tình trạng của đàn gà chỉ mới ở giai đoạn đầu, sức khỏe vẫn tốt, có thể ngay lập tức sử dụng vaccine kết hợp với việc tăng cường sức đề kháng. Trong trường hợp sức khỏe của đàn gà yếu, cần sử dụng các loại thuốc long đờm như Bromhexine để giúp gà dễ thở, tăng sức đề kháng trước khi sử dụng vaccine. Tiếp tục theo dõi và kết hợp với việc tăng cường sử dụng thuốc bổ và nâng cao sức đề kháng.
Sau khi đã xử lý bằng vaccine để loại bỏ một số gà nhiễm nặng, cần sử dụng một số loại kháng sinh về đường hô hấp để điều trị cũng như phòng tránh các bệnh kế phát, như Doxy, Oxytetracycline, Tylosin, Enrofloxacin, Florfenicol, và các loại kháng sinh khác.
Cách phòng bệnh ILT trên gà
Đây là một bệnh do virus gây ra và không có phương pháp điều trị đặc hiệu, chỉ có thể ngăn chặn bệnh bằng cách sử dụng vaccine và kết hợp với việc thực hiện chăn nuôi an toàn sinh học.
- Sử dụng vaccine phòng bệnh viêm phế quản truyền nhiễm (IB) lần 1 khi gà đạt 5 ngày tuổi; lần 2 khi gà đạt 21 ngày tuổi và lần 3 khi gà đạt 70 ngày tuổi. Đối với vaccine phòng bệnh ILT, tiêm lần 1 khi gà đạt 25 ngày tuổi và nhắc lại sau mỗi tháng.
- Thiết lập một kế hoạch an toàn sinh học nghiêm ngặt.
- Tổ chức hố sát trùng ở cổng trại và các hố sát trùng tại mỗi dãy chuồng nuôi.
- Thực hiện quy trình khử trùng và cách ly một cách nghiêm ngặt khi có sự ra vào trại. Hạn chế tối đa việc lưu thông xe trong khu vực trại.
- Nhanh chóng tham khảo ý kiến của bác sĩ thú y khi có gà chết hoặc có biểu hiện bất thường trong đàn gà.
- Chỉ mua con giống từ các cơ sở sản xuất có uy tín.
- Ngăn chặn nhiễm khuẩn vào thức ăn, nước uống và dụng cụ chăn nuôi.
Bệnh ILT trên gà có diễn biến vô cùng nguy hiểm. Người chăn nuôi không nên chủ quan mà cần tuân thủ các quy định về kỹ thuật nhằm giảm thiểu mức độ tác động của loại bệnh này trong chăn nuôi.